نحوه استفاده کپسول آتش نشانی
نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی اهمیت زیادی دارد. زمانی که آتش‌سوزی رخ می‌دهد یکی از بهترین کارها برای اطفای حریق، استفاده از کپسول آتش نشانی است. در هنگام آتش‌سوزی عدم تسلط به استفاده از کپسول آتش نشانی مشکل بزرگی ایجاد خواهد کرد. در ادامه مقاله تصمیم داریم شما را با نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی آشنا کنیم.
امروزه در هر مکانی وسایلی وجود دارند که احتمال دارد به دلایل متفاوتی دچار آتش سوزی بشوند. کارکردن با وسایل گاز سوز، وسایل برقی و وسایلی که از نفت یا بنزین استفاده می‌کنند، همیشه ما را در معرض خطر آتش سوزی قرار می‌دهند. حتی مواد اشتعال‌زایی مثل چسب‌های شیمیایی و سایر مواد مشابه نیز ممکن است با کوچکترین جرقه، ایجاد آتش سوزی کنند.
اگر قبل از وقوع حوادث، آمادگی کاملی داشته باشیم و امکانات مورد نیاز را از قبل پیش‌بینی کرده باشیم، این امکان وجود دارد که حادثه در محدوده کمی کنترل شده و تبدیل به یک حادثه بزرگ نشود. داشتن کپسول آتش نشانی در این زمینه اولین قدم است. اما آموختن روش استفاده صحیح از این دستگاه‌ها نیز اهمیت زیادی دارد. در ادامه به بررسی نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی خواهیم پرداخت و در انتها نگاهی به محل صحیح نصب کپسول آتش نشانی خواهیم کرد.
همچنین بخوانید: نحوه شارژ کپسول آتش نشانی
نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی
اگر بخواهید برای مبارزه با آتش آماده باشید، بهتر است تا به صورت دوره‌ای آمادگی خود را بالا ببرید تا در زمان وقوع حادثه بدون اتلاف وقت به کنترل و مهار آتش بپردازید. اگر حریقی در محیط شما اتفاق افتاد، باید علت شروع آتش سوزی را تشخیص داده و ماده‌ای که در حال سوختن و ایجاد شعله است را تشخیص بدهید. با تشخیص صحیح ماده شعله ور، می‌تواند کپسول ویژه آن نوع آتش را انتخاب کرده و به خاموش کردن آن مشغول شوید.
به یاد داشته باشید که کپسول‌های آتش نشانی کلاس بندی دارند. کلاس هر کپسول مشخص می‌کند که مواد داخل کپسول، می‌توانند چه نوع آتشی را خاموش کنند. برای این منظور، برچسب روی کپسول آتش نشانی را از قبل با دقت مطالعه کنید تا در زمان وقوع حادثه به راحتی کپسول مناسب را انتخاب کنید.
انواع کپسول آتش نشانی
اولین قدم برای کمک به اطفای حریق، انتخاب درست کپسول آتش نشانی است. به‌طورکلی 4 نوع کپسول آتش نشانی وجود دارد.
- مواد خشک: برای خاموش‌کردن مواد خشک مانند چوب، کاغذ و … باید از خاموش‌کننده‌هایی که پایه آبی دارند استفاده کنید. مانند کپسول آتش نشانی آب و گاز
- مایعات: در آتش‌سوزی‌هایی که مایعاتی مانند رنگ، گریس و… مشتعل می‌شوند باید از روش خفه کردن برای مهار آتش استفاده کنید و مانع رسیدن اکسیژن به آتش شوید. کپسول آتش نشانی کف و کپسول آتش نشانی هالوژن بهترین انتخاب برای خاموش‌کردن این نوع آتش‌سوزی‌ها است.
- تجهیزات کامپیوتری: برای خاموش‌کردن تجهیزات برقی و کامپیوتری نباید از خاموش‌کننده‌هایی که رسانا هستند مانند کپسول های پودری و گازی استفاده شود. باید از کپسول های آتش نشانی گاز دی‌اکسیدکربن CO2 استفاده نمایید.
- تجهیزات فلزی: آتش‌سوزی‌هایی که توسط ذرات و براده‌های فلزاتی مانند منیزیم، آلیاژهای پتاسیم و… رخ می‌دهد را به روش خفه کردن آتش مهار نمایید. مانند کپسول‌های آتش نشانی پودری خشک
یادگیری نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی امری ضروری است؛ زیرا در صورت بروز حادثه، اگر بتوانیم به‌درستی از کپسول استفاده کنیم باعث به‌حداقل‌رساندن خسارت می‌شویم.
- خونسردی خود را حفظ کنید. عجله و بی‌احتیاطی نکنید.
- دقت کنید که کپسول درستی را جهت خاموش‌کردن آتش‌سوزی انتخاب کرده باشید.
- در مسیر خروج از محل آتش‌سوزی قرار گیرید. یا در فضاهای باز پشت به باد قرار بگیرید.
- اگر کپسول پوری استفاده می‌کنید آن را سروته کنید تا پودرها در داخل آن قاطی شوند.
- توجه داشته باشید که برای کار با کپسول باید فاصله شما از آتش 250-180 سانتیمتر باشد.
- ضامن کپسول را بکشید و شیلنگ را محکم در دست بگیرید. (زیرا در صورت آزادشدن مواد داخلی کپسول، شیلنگ از کنترل خارج می‌گردد.)
- دسته تخلیه را فشار دهید و آتش را به‌صورت جاروب کردن خاموش نمایید.
توجه داشته باشید که پس از استفاده از کپسول آتش نشانی، برای شارژ مجدد کپسول به واحد بهداشت و ایمنی و محیط‌زیست (HSE) مراجعه نمایید. همچنین در صورت داشتن کپسول در محیط زندگی و کارتان، حتماً آن را چک کنید که تاریخ شارژ آن نگذشته باشد، درجه آن بر روی قرمز نباشد و پلمب کپسول باز نشده باشد.
راه فرار را تعیین کنید
قبل از شروع نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی به یاد داشته باشید که، حتی آتش نشانهای حرفه‌ای نیز ممکن است نتوانند با تمامی امکانات خود، آتشی را به خوبی مهار کنند. ممکن است آتش سوزی به صورت یکباره از ناحیه‌ای که در حال گرم شدن است و ماده‌های آتش‌زا در آنها وجود دارد، شعله‌ور شده و کنترل اولیه شما به آتش از بین برود. در نتیجه پس از اینکه آتش سوزی شروع شد، اولین مرحله تعیین راه فرار است. حفظ جان شما از کنترل آتش اهمیت بیشتری دارد و اگر نتوانید آتش را مهار کنید، باید بتوانید از یک مسیر امن و کم خطر به سرعت از محیط آتش سوزی فاصله بگیرید. در زمان کنترل آتش و استفاده از کپسول آتش نشانی، راه فرار باید پشت سر شما قرار داشته باشد.
در زمان تمرین مهار آتش سوزی، حتما راه‌های فرار احتمالی را بررسی و مشخص کنید. به یاد داشته باشید که هرچقدر تعداد راه‌های بیشتری را در نظر داشته باشید، امنیت بیشتری برای حفظ خود از آتش سوزی در اختیار خواهید داشت.
فاصله خودتان را با آتش تنظیم کنید
اصولا کپسول‌های آتش نشانی این امکان را به شما می‌دهند که مواد کنترل کننده شعله‌ها را از فاصله‌ای بین 240 تا 370 سانتی متر به سمت آتش بپاشید. پس نیازی ندارید که خیلی به شعله‌های آتش نزدیک باشید. یادتان باشد که اولین وظیفه شما، حفظ سلامت خودتان است تا بتوانید نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی را به درستی انجام داده و قدم موثری در کنترل آتش بردارید. سعی کنید فاصله خود با آتش را بین 1.8 متر تا 2.4 متر تنظیم کنید و از این فاصله به اطفاء حریق بپردازید.
پس از اینکه توانستید شعله‌های آتش را کمتر کنید، می‌توانید جلوتر بروید. اما همیشه فاصله ایمنی خودتان را حفظ کنید.
نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی
اطفاء حریق با استفاده از کپسول آتش نشانی در 4 مرحله انجام می‌شود. به یاد داشته باشید که در زمان آتش سوزی شما فرصت کافی برای تمرکز و مرور این مراحل ندارید. در نتیجه بهتر است قبل از وقوع حادثه به تمرین این مراحل بپردازید، تا در زمان وقوع حادثه آتش سوزی بدون نیاز به بررسی دوباره مراحل، به انجام کنترل آتش مشغول بشوید.
- نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی، آماده سازی کپسول
پینی که بر روی دسته کپسول آتش نشانی قراردارد، برای جلوگیری کردن از عمل کردن دسته و اهرم کپسول است. انگشت خود را داخل حلقه پین فروکرده و آن را به سمت بیرون بکشید. ممکن است این پین توسط آتش نشانی توسط یک زیپ علامت گذاری شده باشد. این زیپ یا پلمپ در واقع نشانهای برای استفاده شدن یا نشدن کپسول بوده و در زمان استفاده از کپسول با خروج پین به راحتی شکسته می‌شود. در صورت نیاز قبل از بیرون کشیدن پین، زیپ را با فشار کمی بشکنید تا پین راحت‌تر بیرون بیاید.
- نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی، نشانه گیری پایه آتش
با یک دست کپسول را از اهرم یا دسته پایینی کنترل کنید و با دست دیگر شلنگ را به سمت محل آتش سوزی بگیرید. به یاد داشته باشید که شعله‌های بالای آتش اهمیتی ندارند. شما باید بتوانید که ماده اصلی که شعله ور شده است را نشانه بگیرید. در نتیجه باید شلنگ را به سمت پایین آتش و اصطلاحا به سمت پایه آتش نشانه‌گیری کنید. اگر به دنبال خاموش کردن شعله‌های بالایی باشید، ممکن است قبل از کنترل شعله‌ها، کپسول شما به اتمام رسیده و به نتیجه‌ای نیز نرسیده باشید. کپسول‌هایی که از دی اکسید کربن استفاده می‌کنند، محل تخلیه ماده سردکننده آتش، بسیار سرد خواهد بود. در نتیجه دستان خود را از محل تخلیه پلاستیکی دور نگه دارید.
- نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی، فشار اهرم و تخلیه کپسول
پس از نشانه گیری به سمت پایه و عامل اصلی شعله‌ها، دو اهرم کپسول را فشار دهید تا مواد کنترل کننده آتش به سمت پایه آتش پاشیده بشوند. این کار را با هیجان و استرس انجام ندهید. هرچند که سرعت عمل اهمیت زیادی در کنترل آتش دارد، اما نباید آرامش خود را از دست بدهید. به صورت یکنواخت و با سرعت کنترل شده‌ای مواد داخل کپسول را بر روی پایه شعله بپاشید.
- نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی، فشار اهرم و تخلیه کپسول
سعی کنید این کار را از زوایای دیگری انجام بدهید تا در واقع آتش را بتوانید محاصره کنید. سعی کنید با حرکت شلنگ به تمامی نقاط پایه شعله، ماده خاموش کننده آتش را برسانید. با عقب نشینی آتش، شما می‌توانید پیشروی کنید و تمامی شعله‌ها را خاموش کنید. سعی کنید به هیچ عنوان تا زمانی که مطمئن نشدید آتش خاموش شده است، به آتش پشت نکنید و توجه خود را فقط بر روی کنترل آتش متمرکز کنید.
به یاد داشته باشید که خاکسترهای گرم می‌توانند دوباره شعله‌ور بشوند. پس به صورت کامل محیط را از شعله‌های کوچک و خاکسترهای گرم با استفاده از کپسول آتش نشانی، پاکسازی کنید. پس از اینکه شعله‌ها و خاکسترها به ظاهر خاموش شدند، کمی متوقف شوید و به انتظار بمانید. در این زمان امکان دارد دوباره شعله‌ها پدیدار شوند. در این صورت باید مراحل نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی را دوباره انجام بدهید، تا زمانیکه به صورت کامل هیچ اثری از احتمال وقوع دوباره آتش سوزی وجود نداشته باشد.
نکات مهم در زمان کنترل آتش با استفاده از کپسول آتش نشانی
- در صورتیکه شرایط در کنترل شما قرار ندارد، حتما محیط را ترک کرده و اصرار به ادامه اطفاء نداشته باشید.
- به همه چیز با دقت نگاه کنید و مراقب همه اتفاقاتی که در محیط پیش می‌آید باشید.
- اگر شعله‌ها در حجم زیادی هستند، خودتان و یا با کمک گرفتن از سایرین، به آتش نشانی اطلاع بدهید.
- اگر محیط را نمی‌توانید به خوبی ببینید و دود دید شما را از بین برده است، بهتر است محیط را تخلیه کرده تا دچار خفگی یا بیهوشی به دلیل دود نشوید.
بهترین محل نصب کپسول آتش نشانی
کپسول‌ها را بر روی زمین قرار ندهید. بهتر است که کپسول‌ها حداقل ده سانتیمتر از سطح زمین فاصله داشته باشند. بهتر است که کپسول‌های بالای 18 کیلوگرم در ارتفاع بیشتر از یک متر و کپسول‌های سبکت‌تر در ارتفاع 1.5 متر از سطح زمین قرار داده بشوند.
در نهایت باید یادآور شد که وجود کپسول آتش نشانی در محیط و آموختن نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی به شما کمک خواهد کرد تا در مقابله با حوادث آتش سوزی بهتر عمل کنید. اما اگر تردیدی در کنترل آتش دارید، حتما در کنار انجام موارد بالا، از آتش نشانی در این زمینه کمک بگیرید.
