انواع خاموش کننده ها
انواع خاموش کننده ها و ارائه راهنمای کلی ذیل که برای استفاده از خاموش‌کننده (کپسول آتش نشانی) در تمامی موقعیت‌ها و با تمامی خاموش کننده ها به کار می رود. هنگامی که فرد متوجه حریق شد، اولین اولویت فرد، متوجه ساختن سایر ساکنین می‌باشد. ایمنی زندگی افراد مهمترین موضوع است. اولویت دوم اطلاع رسانی به آتش نشانی است زیرا کنترل حریق در مراحل اولیه آن آسانتر است. تأخیر در اطلاع رسانی به آتش نشانی می تواند تفاوت قابل ملاحظه در خسارت ایجاد شده توسط حریق داشته باشد. از دیدگاه آتش نشانی، بسیار بهتر است که به محل رسید و مطمئن شد که حریق با خاموش‌کننده اطفاء شده است تا اینکه به حریقی رسید که رشد و گسترش یافته است زیرا حریق گزارش نمی‌شود مگر پس از تلاش ناموفق ساکنین در اطفاء حریق. حتی اگر شده باشد، بهتر است محل به منظور حصول اطمینان از اطفاء کامل توسط آتش نشانی بررسی شود.
فقط پس از انجام اولین اقدام فوق (اطلاع رسانی به ساکنین و آتش نشانی)، فرد باید شروع به بررسی اقدام با استفاده از کپسول های آتش نشانی نماید. در شرایط واقعی، برخی از افراد در ابتدا تلاش می‌کنند تا حریق را اطفاء نمایند. این گرایش طبیعی انسان است که بعید است به طور کامل تغییر کند. در مواردی این کار می‌تواند قابل قبول باشد. به عنوان مثال، فردی که در مورد استفاده خاموش کننده ها آموزش دیده است (بسته به اندازه و ماهیت حریق)، ممکن است تلاش اولیه برای کنترل حریق قابل توجیه باشد اما این اقدام، اقدامی بار یسک بسیار زیاد است و باید از آن اجتناب کرد.
محیط ایده‌آل محیطی است که در آن این اقدامات را بتوان همزمان انجام داد و هنگامی که افراد به صورت گروهی کار می‌کنند یک کارگر می تواند شروع به کنترل حریق نماید در حالی که سایرین هشدار ساختمان را فعال می کنند و آتش نشانی را خبر می دهند.
فرد باید وضعیت حریق را ارزشیابی کرده و تصمیم بگیرد که آیا می‌توان حریق را اطفاء کرد یا خیر. این تصمیم بر مبنای چند عامل صورت می‌گیرد. در دسترس بودن خاموش کننده و قابل استفاده بودن آن، اولین موضوع است. اگر خاموش کننده در دسترس نباشد یا نوعی که وجود دارد را نمی توان استفاده کرد بقیه ملاحظات آکادمیک است. ملاحظه بعدی، بزرگی و شدت و درجه رشد حریق است.
فرد نباید با تلاش برای کنترل حریق خود را در معرض ریسک صدمه قرار دهد. اگر حریق از قبل آنقدر بزرگ شده است یا به سرعت گسترش می‌یابد، اطفاء حریق ایمن نیست. در ضمن فرد باید به محصولات ناشی از حریق نیز توجه کند. بسته به ماهیت حریق، دود، گرما و گازهای حریق تولید شده توسط حریق می‌توان محیط اطراف را طی مدت نسبتاً کوتاهی، فوق العاده خطرناک سازد. اگر فرد تعیین کند که تلاش برای کنترل حریق، ایمن است، مرحله بعدی به دست آوردن خاموش کننده مناسب و بردن آن به محل است. خاموش کننده باید برای نوع حریقی که قرار است کنترل شود مناسب باشد. در ضمن هنگام آوردن خاموش کننده به محل حریق، ایمنی بهتر است سرعت است.
در مورد حریق داخل ساختمان، فرد استفاده کننده از کپسول آتش نشانی باید طوری قرار گیرد که خروجی همیشه پشت وی باشد تا اگر تلاش برای کنترل حریق با شکست مواجه شد، خروجی، فرار ایمن را میسر سازد. اگر حریق در محیط بیرون از ساختمان رخ دهد باید طوری قرار گرفت که باد به پشت فرد بوزد. این کار از آمدن دود و گرما به سمت فرد جلوگیری کرده و به کنترل حریق با استفاده از باد کمک می‌کند تا عامل اطفاء را به روی حریق حمل کند.
فرد همراه با خاموش‌کننده باید آماده دفاع از فاصله راحت و مناسب (حداقل 10 فوت(سه متر) آن طرف تر) باشد. پیش از حرکت برای شروع اطفاء حریق، فرد باید شرایط خاموش کننده را بررسی کند.
پس از اینکه حریق اطفاء شد، همیشه فرد باید از صحنه حریق رو به عقب حرکت کند طوری که اگر اشتعال مجدد رخداد، فرد فوراً بتواند حریق را ببیند.
آب
یکی از ابتدایی ترین انواع خاموش کننده ها آب می باشد. خاموش کننده تحت فشار حاوی آب را می‌توان با حریق گروه A استفاده کرد. تکنیک های مورد استفاده و کارایی خاموش کننده بستگی به نوع مواد درگیر در حریق و اندازه حریق دارد.
برای متلاشی کردن حریق های محصور شده در سطل های آشغال یا سایر ظروف، کپسول آتش نشانی را به سمت دیواره داخلی آن ظرف تخلیه کنید. هنگامی که نزدیک شدن به ظرف ایمن شد از انگشت شست و انگشت سبابه برای ایجاد تخلیه آب از خاموش‌کننده به صورت اسپری استفاده و به طور کامل مواد موجود در ظرف را خیس کنید. به منظور مشخص کردن اینکه حریق به طور کامل اطفاء شده است، از ابزاری برای جدا کردن مواد استفاده کنید. برای حریق های در محل باز، محل تخلیه خاموش کننده را به پایین ترین و نزدیک ترین گوشه حریق نشانه بگیرید. نازل را از سمتی به سمت دیگر به صورت جارو کردن حرکت دهید و به تدریج به سوی حریق جلو بروید. در محل های بزرگتر، ممکن است که لازم باشد در اطراف حریق حرکت کنید تا به تمام بخش‌های آن برسید. مواد قابل احتراق را بشکنید تا اطمینان حاصل شود که تمام مواد دود کرده، خاموش شده اند.
فوم
هر دو نوع خاموش کننده حاوی فوم همانند خاموش کننده های تحت فشار حاوی آب عمل می‌کنند و در مورد حریق های گروه A، این خاموش کننده ها را باید به همان روش خاموش کننده های حاوی آب به کار برد اما خاموش کننده حاوی فوم به بهترین نحو برای حریق های گروه B و ریخته شدن موادی که نباید مشتعل شوند، مناسب است. فوم به روی سطح مایع تخلیه می‌شود تا پوششی از فوم ایجاد و باید به گونه‌ای اعمال شود که حداقل تلاطم (آشفتگی) ایجاد شود. سه روش اعمال موثر فوم عبارتست از:
1- هدایت جریان تخلیه به صورت قوسی به فوم اجازه می‌دهد تا به آرامی روی سطح مواد ریخته شده قرار گیرد.
2- تخلیه جریان فوم در مقابل موانع موجود و اجازه دادن به ریخته شدن آن و جریان یافتن آن روی سطح مایع.
3- هدف گیری تخلیه فوم مستقیماً روی زمین یا سطح کف جلوی مایع به فوم اجازه می دهد که اسپری گردد و به روی سطح مایع پیچیده شود.
در هر یک از این تکنیک های اعمال فوم، عملیات جاروبی نازل باید به آرامی و یکنواخت انجام شود. پوشش فومی در کل سطح مایع باید حفظ شود. برای حفظ این پوشش ممکن است که اعمال مجدد فوم لازم باشد.
ماده شیمیایی خشک
کپسول های آتش نشانی حاوی مواد شیمیایی خشک سریعترین اطفاء کننده مایعات قابل اشتعال (گروه B) هستند. ضمن اینکه مواد شیمیایی خشک معمولی را می‌توان برای حریق های گروه C نیز به کار برد. مواد شیمیایی خشک چند منظوره ممکن است برای اطفاء حریق های گروه A و C نیز به کار برده شوند.
خاموش کننده های تحت فشار با کشیدن ضامن و فشار دادن دستگیره خاموش‌کننده فعال می‌شوند. پس از اینکه شلنگ از گیره نگهدارنده آن خارج شد، خاموش کننده آماده تخلیه عامل اطفاء می شود.
خاموش کننده های کارتریج دار از طریق فشار دادن دستگیره واقع در بالای خاموش‌کننده فعال می‌شوند. شلنگ از گیره نگهدارنده آن خارج و ضامن موجود در اهرم کارتریج برداشته می‌شود. سر خاموش کننده دور از افراد نگه داشته می شود و اهرم یا دستگیره خاموش کننده فشار داده می‌شود. این کار خاموش کننده را تحت فشار قرار خواهد داد.
در حریق مواد ریخته شده، ماده شیمیایی خشک را باید به صورت جاروبی از نزدیکترین گوشه محل حریق اعمال کرد. نازل را به آرامی در عرض قسمت جلویی حریق به صورت جاروبی حرکت داده و به آرامی تا پشت گوشه بیرونی امتداد داده می‌شود تا زمان کنترل حریق این حرکت ادامه می‌یابد. کاربر هرگز نباید وارد مواد ریخته شده شود. اگر نتوان از جلوی مواد ریخته شده به پشت حریق دسترسی پیدا کرد، در طول مواد ریخته شده حرکت کنید تا به پشت حریق برسید.
حریق هایی که در آن موانعی وجود دارد را می توان با دو نفر به طور موثر اطفاء کرد. هر فرد مسئول اطفا، کمی بیش از نصف حریق است. تکنیک اصلی همان تکنیک اشاره شده اما به هماهنگی میان این دو نفر نیاز است. از وسط لبه جلویی محل حریق شروع کنید. به سمت مانع و اطراف آن حرکت کنید. با اطفاء نهایی اطراف مانع کار را به پایان برسانید.
در مورد حریق های عمقی در مایعات قابل اشتعال، تکنیک اصلی همان تکنیک اشاره شده می باشد اما احتیاط بیشتری را باید در پیش گرفت تا از تلاطم سطح مایع جلوگیری شود. اگر عامل اطفاء مستقیماً بر روی سطح مایع تخلیه شود، عامل اطفاء بالا و بیرون مخزن اسپری خواهد شد و حریق را تشدید می‌کند. جریان ماده شیمیایی خشک باید به نحوی هدایت شود که عامل اطفاء به صورت سطحی روی سطح مایع قرار گیرد.
حریق های سه بعدی با چالش های بیشتری همراه است. این نوع حریق زمانی رخ می‌دهد که منبع مایعات قابل اشتعال بالای سطح قرار داشته باشد. حریق از منبع به سمت زمین یا کف فرود می آید و حریق به صورت حریق مواد ریخته شده در سطح پایین‌تر ایجاد می‌شود. اطفاء حریق باید از پایین‌ترین نقطه حریق انجام شود. این نوع مواد ریخته شده را می‌توان به همان روش پیشتر بحث شده اطفاء کرد. به هنگام آماده سازی جهت پیشروی عامل اطفاء تا به منبع حرکت، حرکت جاروبی نباید ادامه یابد. هنگامی که جریان به نقطه بالایی رسید، حرکت جاروبی ممکن است بسته به اندازه حریق مجدداً مورد نیاز باشد.
حریق تحت فشار حاوی مایعات قابل اشتعال را می‌توان به دو گروه اصلی تقسیم بندی کرد: منبع زیاد با جریان رو به پایین و منابع کم با جریان رو به بالا. در تمامی حریق های ناشی از نشتی، اولین اقدام قطع جریان مواد است (در صورت امکان). در مورد حریق مایعات، در صورتی که نتوان نشتی را متوقف کرد می‌توان از خاموش‌کننده ها استفاده کرد. اگر منبع نشتی زیاد و مایع به سمت پایین تخلیه می‌شود، عامل اطفاء باید به سمت محل نشت با جریان یکنواخت هدایت شود. سپس جریان عامل اطفاء به آرامی با مایع در حال جریان به پایین حرکت داده می‌شود هنگامی که عامل اطفاء به زمین یا سطح کف رسید، حرکت جاروبی به آرامی شروع می‌شود و به تدریج این عملیات جاروبی به سمت مایع قابل اشتعال بر می گردد اگر دامنه عملیات جاروبی بسیار بزرگ و بسیار سریع انجام شود حریق به عقب و به سمت مایع قابل اشتعال باز می‌گردد و این فرآیند باید در ابتدا شروع و تکرار شود.
اگر نشتی کم بوده و به سمت بالا باشد، عامل اطفاء باید با جریان یکنواخت در منبع نشت تخلیه شود تخلیه مواد عموماً با حرکت جاروبی نازل شروع می‌شود و عرض حرکت به آرامی افزایش یافته تا محل و تمام مواد ریخته شده با حرکت جاروبی تحت پوشش قرار گیرد. این نوع حریق را می توان با دو خاموش کننده به طور موثر کنترل کرد. یک اپراتور بر مایع در حال جریان متمرکز شده و دیگری بر مواد ریخته شده.
حریق گازها را نیز می‌توان با کپسول های حاوی مواد شیمیایی خشک اطفاء کرد. اما در غیر از مواردی که باید حریق را برای نجات افراد یا بستن شیر اطفاء کرد، به گاز باید اجازه نشت داده شود تا بسوزد. اگر جریان گاز پس از اطفاء را نتوان متوقف کردیم ریسک انفجار گاز بیشتر می‌شود. در حالتی که حریق باید اطفاء شود کنترل این نوع حریق با بستن شیر گاز بسیار آسان و موثر است.
عامل اطفاء را به داخل جریان حریق نشانه گرفته و آن را به صورت یکنواخت تخلیه کنید. گاز در حال جریان عوامل اطفاء را به سوی خود کشیده و حریق اطفاء می شود. در صورتی که نتوان به منبع نشتی دسترسی پیدا کرد، حرکت نازل به صورت عدد ۸ لاتین ابری از ماده شیمیایی خشک را ایجاد خواهد کرد.
دی اکسید کربن
کپسول های حاوی دی اکسید کربن موثرترین عامل در اطفاء حریق های الکتریکی و مقادیر کم مایعات قابل اشتعال می باشد. برای به کار انداختن خاموش کننده، ضامن خاموش کننده را کشیده، در خاموش کننده های بزرگ شیپور تخلیه را از گیره نگهدارنده آن آزاد کنید. خاموش کننده های کوچکتر شیپور ثابت دارند.
حریق تابلوهای برق را می‌توان از طریق تخلیه این عامل با حرکات این سو به آن سو و بالا به پایین نازل اطفاء کرد که این حرکت پوششی از دی اکسید کربن را در کل محل در حال سوختن ایجاد می‌کند. حریق مقداری کمی مایعات قابل اشتعال با استفاده از حرکت جاروبی اطفاء می شود.
هالون و جایگزین‌های هالون
خاموش کننده های حاوی هالون و جایگزین‌های هالون و عواملی عالی جهت اطفاء حریق تجهیزات حساس هستند. این خاموش کننده ها در ظاهر و ویژگی های عملکردی شبیه خاموش کننده های تحت فشار حاوی مواد شیمیایی خشک می باشد. ابتدا ضامن موجود در سر خاموش‌کننده کشیده می شود، سپس شلنگ از گیره نگهدارنده آن آزاد می‌شود و خاموش کننده آماده استفاده می‌شود.
هنگامی که حریق در محوطه تجهیزات رخ می‌دهد، عامل اطفاء به داخل محوطه تخلیه می‌شود (به صورت سیل وار در نواحی داخلی). حریق های محل های غیر محدود و محصور (نظیر ریخته شدن مایعات قابل اشتعال) تکنیک مشابه استفاده از مواد شیمیایی خشک را می‌طلبد. نازل باید به صورت جاروبی از یک سو به سوی دیگر با سرعت بیشتری حرکت داده شود و الگوی حرکتی به صورت عدد ۸ انگلیسی نیز ممکن است استفاده شود.
پودر خشک
پودر خشک هم به صورت سطلی و هم در خاموش کننده موجود می باشد. نکته کلیدی در کنترل موثر حریق با استفاده از پودر خشک، اعمال آرام پودر و پوشش کامل مواد در حال سوختن می باشد.
خاموش کننده های پودری کارتریج دار در اساس همانند کپسول های حاوی مواد شیمیایی خشک هستند. از همان تکنیک ها جهت آماده‌سازی خاموش کننده برای تخلیه عامل آن استفاده می شود. طول پرتاب خاموش کننده های پودری بسیار کوتاه می باشد از این رو باید به حریق بیشتر نزدیک شد. این عامل باید به آرامی روی سطح مواد در حال سوختن ریخته شود تا اینکه لایه ای از عامل روی کل سطح تشکیل گردد.
خاموش کننده های چرخدار
خاموش کننده های چرخدار به دلیل تأمین بیشتر عوامل اطفاء توانایی بیشتری در کنترل حریق دارند. مفاهیم اصلی پیشتر ذکر شده در مورد نحوه استفاده، در مورد این خاموش کننده ها نیز اعمال می‌شود. برای افرادی که از آنها انتظار می‌رود از این خاموش کننده ها استفاده کنند، آموزش های خاصی نیاز خواهد بود.
جهت مشاوره و خرید با شماره 02144288682 تماس بگیرید.
