آیروسل چیست ؟
آیروسل ها نوعی گاز بدون خطر می باشند که جهت اطفاء حریق برای مکان های حساس استفاده می شوند. این سیستم آتش نشانی به گونه ای طراحی شده است تا بطور اتوماتیک عمل اطفاء را انجام دهد.
در این مقاله قصد داریم به این پرسش‌ها پاسخ دهیم که آیروسل چیست و در چه مکان‌هایی استفاده می‌شود. آیروسل نوعی گاز است و زمانی از آن صحبت می‌شود که پیرامون اطفاء حریق صحبت می‌شود. در اختصار به سسیستم مهارکننده آتش آیروسل، آیروسل گفته می‌شود. در این سیستم مهارکننده از گاز، پودر و یا ذرات جامد استفاده می‌کنند.
نحوه عملکرد
با ایجاد دود و حرارت در یک محیط، سنسورها یا گیرنده‌های تشخیص حرارات و یا دود فعال می‌شوند و برای اطفاء حریق، کپسول‌های آیروسل به صورت اتوماتیک فعال می‌شوند. با فعال‌شدن این کپسول‌ها ذرات خیلی خیلی ریز و جامدی که از نظر اندازه به ده میکرون هم نمی‌رسند، در محیط پخش می‌شوند و با پخش این ذرات و آزادسازی رادیکال‌های (k) حالتی ماندگار بر روی حریق ایجاد می‌شود.
در اثر واکنش این ذرات با زنجیره حریق، آتش خاموش می‌شود. البته این سیستم به جز سنسورها و روش‌های الکتریکی به صورت دستی نیز می‌تواند عمل کند و در جهت خاموش کردن آتش به کار رود.
در ادامه مطالب آیروسل چیست پیرامون محیط‌ها و مکان‌هایی که می‌توانیم در آنها از این سیستم استفاده کنیم و نکات مهمی که باید در نظر بگیریم، صحبت می‌شود.
مکان های مناسب برای استفاده از آیروسل
از سیستم اطفاء حریق آیروسل می‌توانیم در تمامی مکان‌ها اسفاده کنیم. به خصوص استفاده در اماکنی که دارای تجهیزات گران و مهمی است، پیشنهاد می‌شود. حتی در جاهایی که بردهای الکتریکی موجود است نیز می‌توانیم از این سیستم استفاده کنیم. از جمله مکان‌هایی که استفاده از این سیستم در آنها توصیه می‌شود، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- اتاق‌های سرور و دیتاسنترها
- اتاق‌های ترانس و ژنراتور
- اتاقک‌های موتور خودروها
- فضای بایگانی‌ها و آرشیوها
- تابلوهای برق
- سایت‌های مخابراتی سیار
- کتابخانه‌ها
- تونل کابل
- فضاهای حاوی دستگاه‌های چاپ
- مراکز کامپیوتری
- مکان‌های تجاری و اداری
نکات مهم در رابطه با آیروسل چیست ؟
نکات مهمی را در رابطه با استفاده از سیستم اطفاء حریق آیروسل باید در نظر بگیریم. البته خطرات ناشی از استفاده این سیستم خیلی کم است و به شدت توصیه می‌شود.
در یک مکان حساس با تجهیزات خاص، امکان آسیب در زمان تخلیه آیروسل‌های اچ ای (HE) وجود دارد ولی احتمال ریسک آن کم است. به دلیل هزینه بالایی که دیگر سیستم‌های لطفاء حریق مانند گاز داخلی (Inert Gas) و یا سیستم‌های اف ام 200 (FM200) دارند، کاربرد آیروسل بیشتر است.
یک سیستم گازی تمیز مانند آیروسل به افرادی پیشنهاد می‌شود که در زمینه تجهیز کردن محیط کاری فعالیت دارند. پس حتما از کارفرمایتان تقاضا کنید تا برای نصب و تجهیز آیروسل در محیط اقدام کند.
سایز سیلندر آیروسل
یکی از مهم‌ترین نکات دقت به سایز سیلندر در زمان طراحی است. در یک اتاق سه متری که به ده کیلو آیروسل نیاز است، بهتر این است که به جای دو سیلندر پنج کیلویی از پنج سیلندر دو کیلویی استفاده کنید.
زیرا سایز سیلندرها باید به گونه‌ای باشد که پس از تخلیه گاز آیروسل بتواند پی از برخورد با زمین و یا درگر موانع به طور کامل به غباری معلق تبدیل شود. این امکان وجود دارد که چند دقیقه بعد از تخلیه، غبارهای آیروسل توسط یک فن نیرومند تخلیه شود و تجهیزات حساس موجود در اتاق آسیب ببینند. حالا که متوجه شدید آیروسل چیست به نکات دیگری توجه می‌کنیم که باید هنگام استفاده از آیروسل در نظر گرفته شوند.
فاصله سیلندر آیروسل
نکته مهم دیگری که باید در رابطه با نصب آیروسل مد نظر قرار دهیم، میزان فاصله سیلندر با تجهیزات است. تخلیه گاز با سرعت خاصی صورت می‌گیرد و بنابراین باید فاصله آن با تجهیزات بر اساس دستورالعمل‌های مشخص انجام شود. به طور کلی اگر از سیلندر HE بزرگ استفاده کنیم، تأثیری بر دمای گاز خروجی نمی‌گذارد ولی اگر از سیلندرهای متفرقه پنج کیلویی که استانداردهای لازم را ندارد، استفاده کنیم، ممکن است در فاصله‌های یک متری دما به شدت بالا رود و حتی به دویست درجه سانتی‌گراد برسد.
پس استفاده از آیروسل‌های استاندارد و رعایت فاصله مناسب در زمان نصب از جمله موارد مهمی هستند که باید به آن دقت کنید. همیشه سعی کنید پیش از تخلیه تجهیزات، اتاق سرور را خاموش کنید تا تجهیزات شما خسارت کم‌تری ببیند و غبار ایجاد شده به آنها آسیبی نرساند.
در نظر گرفتن زمان
حالا که متوجه شدیم آیروسل چیست و باید موارد مهمی را در رابطه با آن مد نظر قرار دهیم، باید حتما به زمان نیز توجه کنیم. همیشه ده دقیقه پس از تخلیه کامل آیروسل سعی کنید غبارها را تخلیه کنید. این کار توسط یک فن قوی صورت می‌گیرد که به صورت خودکار عمل می‌کند و از پنل اطفای حریق فرمان می‌گیرد. طبق استاندارد حتما باید گاز آیروسل حداقل ده دقیقه در محیط داخلی انتشار یابد تا نسبت به اطفاء حریق و خاموش شدن آتش اطمینان حاصل شود. پس از ده دقیقه بهتر است ذرات گرد و غبار و دود ناشی از آتش تخلیه شود.
تمیز کردن پس از اطفاء حریق
پس از پایان یافتن اطفاء حریق باید در مدت زمان محدود نسبت به تمیزکاری محیط اقدام کنید. در زمان آتش‌سوزی معموولا با تلفن اطلاع‌رسانی می‌شود که در این شرایط باید به سرعت خود را به اتاق سرور برسانید و پس از تهویه کامل به تمیزسازی بپردازید. این کار را با نظافت بردها و سایر تجهیزات انجام دهید و بهتر است از محلول آب و الکل استفاده کنید.
دقت داشته باشید که برای این کار بیشتر از یک روز فرصت ندارید زیرا اگر حتی یک لایه نازک و باریک از آیروسل بر روی این تجهیزات بنشیند، در بلند مدت به آنها آسیب بدی خواهد زد. در ادامه مطالب مربوط به آیروسل چیست و نکات مهم آن باید حتما استانداردها را رعایت نمایید.
استفاده از دیتکتورهای مکنده دود
برای این که تا حد ممکن ریسک تخلیه ناخواسته را کم کنید، از دتکتورهای مکنده دود و حرارت نقطه‌ای (Air Sampling) به خصوص در بخش اطفاء استفاده کنید. تشخیص دهنده‌های دود بیشتر برای هشدار مورد استفاده قرار می‌گیرند. همیشه این طور نیست که بتوانید به صورت دستی خودتان آتش را خالی کرده و جلوی تخلیه آیروسل را بگیرید.
رعایت استانداردها
حتما باید از کپسول‌های استاندارد و مورد تأیید استفاده کنید. استاندارد بینالمللی، استاندارد اروپا و یا استاندارد ملی ایران مناسب هستند. در کپسول‌های استاندارد موارد زیادی مورد آزمایش قرار گرفته و تعیین شده‌اند که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قدرت خاموش کنندگی
- قدرت پرتاب
- حرارت مجاز گاز
- طول عمر آیروسل
- فاصله مجاز سیلندر نسبت به تجهیزات
دقت داشته باشید که اگر از کپسول‌های غیراستاندارد استافده کنید، ممکن است با ریسک بزرگی مانند آسیب دیدن تجهیزات روبه‌رو شوید. به خصوص اگر آیروسل را در اتاق سرور نصب کرده باشید.
